informacia jstoridan

Global Warming in the Public Sphere
Author(s): Jan Corfee-Morlot, Mark Maslin, Jacquelin Burgess
Reviewed work(s):
Source: Philosophical Transactions: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, Vol. 365,
No. 1860, Climate Change and Urban Areas (Nov. 15, 2007), pp. 2741-2776
Published by: The Royal Society
Stable URL: http://www.jstor.org/stable/25190619 .
Accessed: 24/04/2012 06:23
Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at .
http://www.jstor.org/page/info/about/policies/terms.jsp
JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide range of
content in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and facilitate new forms
of scholarship. For more information about JSTOR, please contact support@jstor.org

წყაროები

გლობალური ეკოლოგია ავტორები: ელიზბარაშვილი, ელიზბარ; სულხანაშვილი, ნიკოლოზ გამოცემის თარიღი: 2009 წყარო: გლობალური ეკოლოგია / ე. ელიზბარაშვილი; ნ. სულხანიშვილი; რედ. მ. ელიზბარაშვილი; თბ. – 2009 – 113გვ. ISBN 978-9941-0-1587-8 : UDC: 502.1+574 თემატიკა: გლობალური ეკოლოგია; დუის თემატიკა: საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები & მათემატიკა კოლექცია: ბეჭდური არქივი http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90%E1 %83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9 7%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90 Global Warming in the Public Sphere  Jan Corfee-Morlot, Mark Maslin, Jacquelin Burgess Philosophical Transactions: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, Vol . 365, No. 1860, Climate Change and Urban Areas (Nov. 15, 2007), pp. 2741-2776

ციტატა წიგნიდან....

  გლობალური ეკოლოგიის საგანი

     ეკოლოგია ბერძნული წარმოშობის სიტყვაა,
„ოიკოს“_ნიშნავს საცხოვრებელ ადგილს.  ეს ტერმინი
1869  წელს შემოიტანა გამოჩენილმა ბიოლოგმა
ე.ჰეკელმა.  დღეს ეკოლოგიის ქვეშ იგულისხმება
მეცნიერება ორგანიზმების და გარემოს ურთიერთ
მიმართებათა შესახებ.  აქედან გამომდინარე
ეკოლოგიური პრობლემებით დაინტერესებულნი
არიან სხვადასხვა დარგის სპეციალისტები -
ბოტანიკოსები,  ზოოლოგები,  ნიადაგმცოდნეები,
გეოგრაფები,  პალეონტოლოგები,  გეოფიზიკოსები,
გეოქიმიკოსები და სხვა.   თუ აღნიშნულ
ურთიერთმიმართებას განვიხილავთ გლობალურ
მასშტაბში,  ანუ განვიხილავთ ურთიერთმიმართებას
საზოგადოებასა და გეოგრაფიულ გარემოს შორის
მაშინ    საქმე გვექნება გლობალურ ეკოლოგიურ
პრობლემებთან,  რომლებიც უშუალოდ ეხება
გეოგრაფიულ სივრცეს,  გეოგრაფიულ გარსს,
მთლიანად დედამიწას,  მის ბიოსფეროს,
მოსახლეობას, ყველა თანამედროვე სახელმწიფოს   და
ბოლოს დედამიწაზე მცხოვრები ყველა ადმიანის
ინტერესებს. ეს პრობლემები დედამიწის ეკოლოგიის,
ანუ გეოეკოლოგიის პრობლემებს წარმოადგენს.
სამეცნიერო-ტექნიკური რევოლუციის
პირობებში გაუთვალისწინებელი მაშტაბები მიიღო
ბიოსფეროს გაჭუჭყიანებამ.  გამაჭუჭყიანებელ
ნივთიერებათა მრავალი სახეობა,  მათ შორის
მეტალები,  მტვერი,  პესტიციდები,  რადიაქტიური
ნივთიერებანი,  ატმოსფეროს და ჰიდროსფერო

დათბობა

გლობალური დათბობა მსოფლიო    პრობლემაა, ბანგალორში გამოშვებულინახშირორჟანგისა და სხვა სასათბურე აირებისგამონაბოლქვი ისეთივე პრობლემას წარმოადგენსმსოფლიოსთვის როგორც ბრიტანეთის ბირმიnგემში თუალაბამის ბირმინგემში.. ჩვენ ძალ-ღონე არ უნდადავიშუროთ რომ ისეთი განვითარებადი ეკონომიკისმქონე ქვეყნებს, როგორიცაა ინდოეთი და ჩინეთი დავეხმაროთ: ამ პრობლემას სწორი მიმართულებით ებრძოლონ.

“გლობალური დათბობა მსოფლიოს უდიდესი რისკის ქვეშ აყენებს”

ბრიტანეთის პრემიერ-   მინისტრმა ტონი ბლერმა   ლონდონში მსოფლიო ბანკის ყოფილი წამყვანი ეკონომისტის ნიქოლას სტერნის მიერ გამოქვეყნებული ნაშრომის პრეზენტაციაზე გააკეთა განცხადება:  “გლობალური დათბობა მსოფლიოს

უდიდესი რისკის ქვეშ აყენებს, რომელიც მსოფლიო ომებს და დიდ დეპრესიას უტოლდება”.

700 გვერდიან ნაშრომში ნათქვამია რომ მსოფლიოს ეკონომიკას კლიმატური ცვლილებების გამო დიდი ზარალი მიადგება, რომელიც შესაძლოა მსოფლიოს წლიური ერთობლივი შინაგანი პროდუქტის ხუთიდან ოც პროცენტამდე მერყეობდეს. ამ გამოკვლევის მიხედვით ჰაერის ტემპერატურამ 21-ე საუკუნეში შესაძლოა 5 გრადუსით მოიმატოს, რაც არნახულ წყალდიდობას გამოიწვევს და 200 მილიონ ადამიანს საკუთარი საცხოვრებლის მიტოვებას აიძულებს

სათბურის ეფექტი და გლობალური დათბობა  

                      ცოცხალ ორგანიზმთა სუნთქვისა და საწვავის წვის შედეგად ატმოსფეროშინახშირორჟანგი გამოიყოფა. ნახშირორჟანგი, მეთანი, აზოტის ჟანგეულები, წყლის ორთქლი დაზოგიერთი სხვა გაზი ატმოსფეროში დაგროვებისას ისეთივე როლს თამაშობენ, რასაცსათბურში მინა: ისინი დაუბრკოლებლად ატარებენ სინათლის სხივებს, რომელთაც დედამიწაშთანთქავს, მაგრამ არ ატარებენ   დედამიწის მიერ გამოსხივებულ სითბოს. ამ მოვლენასსათბურის ეფექტი უწოდეს.

მე-20 საუკუნეში საწვავის მოხმარება მკვეთრად გაიზარდა, რამაც ატმოსფეროშინახშირორჟანგის შემცველობის მატება გამოიწვია. სათბურის ეფექტის გამო დედამიწისსაშუალო წლიური ტემპერატურა 0,3-0,6 გრადუსით გაიზარდა და მოსალოდნელია მისიშემდგომი მატება. ეს მოვლენა გლობალური დათბობის სახელითაა ცნობილი.

გლობალური დათბობის შეჩერება მხოლოდ მწვანე მცენარეებს შეუძლიათ, რადგანისინი შთანთქავენ ნახშირორჟანგს და გამოყოფენ ჟანგბადს. მიუხედავად ასეთი საჭიროებისა,ადამიანები ვერ აცნობიერებენ მოსალოდნელ საფრთხეს და   კვლავ მიმდინარეობს ტყეებისმასიური გაჩეხვა-განადგურება, რის შედეგადაც დედამიწამ ბოლო 30 წლის განმავლობაშითავისი ტყეების ნახევარი დაკარგა. ჩვენი პლანეტა ყოველწლიურად 12 მილიონ ჰექტარ ტყესკარგავს, რაც თითქმის ინგლისის ფართობს უტოლდება.

ყველაფერი დნება

გლობალური დათბობა —დედამიწის ატმოსფეროს მიწისპირა ფენის და მსოფლიო ოკეანის საშუალო წლიური ტემპერატურის სწრაფი ზრდის პროცესი.

ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატურა დედამიწის ზედაპირზე ბოლო საუკუნის განმავლობაში 0.74 ± 0.18 °C-ით გაიზარდა.კლიმატის ცვლილების სამთავრობათშორისო ჯგუფის (IPCC) დასკვნით "დედამიწის ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატურის ზრდა მე-20 საუკუნის შუა წლებიდან სავარაუდოდ განპირობებულია ანთროპოგენური (ანუ ადამიანის საქმიანობის შედეგად წარმოქმნილი) სათბურის აირების კონცენტრაციის ზრდით", რომლის შედეგადაც ძლიერდება ატმოსფეროს სათბურის ეფექტი, რაც დედამიწის ქერქისა და ქვემო ატმოსფეროს გახურებას იწვევს. 21–ე საუკუნეში მოსალოდნელია დედამიწის ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატურის შემდგომი ზრდა 1,1 – 6,4 °C–ით. სათბური აირების კონცენტრაციის ზრდის შეჩერების შემთხვევაშიც კი ეს დათბობა კიდევ ათას წელს გაგრძელდება. მხოლოდ ამის შემდეგ არის მოსალოდნელი დარღვეული წონასწორობის ხელალხალი დამყარება და საშუალო ტემპერატურის დასტაბილურება.

ატმოსფეროს საშუალო ტემპერატირუს ზრდა გამოიწვევს ზღვის დონის აწევას. გაიზრდება კატასტროფული კლიმატურიმოვლენების სიხშირე და სიმძლავრე, შეიცვლება ნალექების რაოდენობა და განაწილება. შეიცვლება აგრეთვე სოფლის მეურნეობის მოსავლიანობა, შემცირდება მყინვარები, გადაშენდება ცოცხალი ორგანიზმების ზოგიერთი სახეობები, გაიზრდება დაავადებათარიცხვი.

ჯერჯერობით უცნობია დედამიწის რომელი რეგიონი უფრო მეტად დაზარალდება ამ ცვლილებების შედეგად. სახელმწიფოთაუმრავლესობამ ხელი მოაწერა კიოტოს ოქმს, რომელიც ატმოსფეროში სათბურის აირების გაფრქვევათა შემცირებას ისახავს მიზნად. თუმცა არ წყდება დებატები იმის შესახებ, თუ რა უფრო რაციონალურია: გლობალური დათბობის შეჩერების ან შემოტრიალების მცდელობა თუ ადაპტაცია არსებულ და მოსალოდნელ ცვლილებებისადმი.

საერთაშორისო ორგანიზაცია ”Global Humanitarian Forum”-მა, რომლის თავმჯდომარეც გაეროს გენერალური დირექტორი კოფი ანანია, გამოაქვეყნა დასკვნა, რომელშიც გლობალური დათბობის მსხვერპლთა ზუსტი რაოდენობაა დასახელებული. ამის შესახებ ”New Scientist”-ი წერს. მკვლევართა მონაცემებით, ამჟამად გლობალური დათბობის გამო მსოფლიოში ყოველწლიურად დაახლოებით 300 ათასი ადამიანი იღუპება. საქმე იმაშია, რომ კლიმატის ცვლა ბუნებრივი სტიქიური მოვლენების რაოდენობის ზრდას იწვევს, ისეთების, როგორიცაა გვალვა და წყალდიდობა. ამას გარდა ცვალებადი კლიმატი გავლენას ახდენს განვითარებული ქვეყნების სოფლის მეურნეობაზეც, რასაც შიმშილობამდე მივყავართ. ”Global Humanitarian Forum”-ის მონაცემებით, სიკვდილიანობის დიდი წილი (90%-ი) განვითარებულ ქვეყნებზე მოდის. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ 2030 წლისათვის დათბობის მსხვერპლთა რაოდენობა ყოველწლიურად 500 ათასამდე გაიზრდება. ვრცლად